Actualizado o 20/12/2017

Logo IGALEX

IGALEX desenvolve varios proxectos de orientación lexicográfica: dicionarios xerais e vocabularios de linguas de especialidade que poñen en contacto o galego e o italiano. Ao mesmo tempo, realiza tarefas de asesoramento lingüístico para institucións e empresas do ámbito galego e contribúe á formación de estudantes de grao (ofertando materias de Lexicografía no Maior Plus, itinerario de italiano, Grao en Linguas e Literaturas Modernas) e mestrado (no Máster Erasmus Mundus EMLex) desde a perspectiva da lingüística e a lexicografía italogalegas.

Dicionario galego-italiano. Un dos proxectos de IGALEX é o dicionario italiano-galego galego-italiano, unha obra pioneira dentro da lexicográfica contrastiva orientada a falantes galegos que desexen comprender e producir textos en lingua italiana. O primeiro volume, dicionario italiano-galego xa foi publicado polo Centro Ramón Piñeiro no ano 2000 con preto de 15.000 palabras, dispoñible en rede. O segundo volume (dicionario galego-italiano), cun lemario de 20.000 entradas, aparecerá en formato dixital para acadar unha maior divulgación e mellorar as buscas, proporcionando unha ferramenta axeitada para un público o máis amplo posible dada a difusión que a información acada a través de internet, especialmente para os usuarios galegos. Cando estea rematado o segundo volume, ambas partes han ser consultables en formato electrónico, de xeito que se poidan realizar buscas complexas en toda a obra.

Vocabularios galego-italianos. Pero é ben sabido que os dicionarios xerais e, polo tanto o noso, resultan insuficientes cando se abordan os campos específicos, e fan necesaria a elaboración de ferramentas axeitadas para este fin como son vocabularios e dicionarios especializados. Por esta razón, e partindo da experiencia de redacción dos dicionarios, proxectamos unha colección de vocabularios, encamiñados a tratar estes temas específicos desde diferentes perspectivas. Contando co financiamento da Xunta de Galicia, os proxectos A terminoloxía galega e italiana do turismo: hostalería e gastronomía (TEGAITUR, PGIDIT06CSC20402PR) e Terminoloxía galega e italiana: Belas Artes (BELAR, INCITE09 204 129 PR), baixo a dirección de Isabel González, deron lugar á publicación de cinco volumes. Empezamos por un sector tan importante como é o do Turismo centrándonos no mundo da Hostalaría e da Gastronomía para proporcionar aos profesionais do sector e aos estudantes de hostalería e turismo unha ferramenta axeitada que lles permita acceder á información que precisen, tentando xa que logo, de dar resposta a unha demanda social, polo crecente desenvolvemento do turismo procedente de Italia. A continuación pensamos no terreo das Belas Artes, un campo moi particular para nós, porque se hai un país que destaque pola súa arte é Italia: Falar de arte é pensar en Italia, onde se atopan algunhas das obras máis importantes do mundo -a metade delas están en Florencia- o que indica que para un estudante ou estudoso da arquitectura, escultura e pintura, é moi importante coñecer as palabras equivalentes entre unha e a outra lingua. Este tipo de estudos referentes á terminoloxía especializada, ademais de favorecer a normalización do galego, colman unha lagoa importante e axudan a mellorar a calidade turística na nosa Comunidade, a divulgar o noso patrimonio e a proxectar a imaxe de Galicia no exterior.

  • Vocabulario Galego-Italiano: Hostalería: aloxamento, restauración, economía, lecer, viaxe. (Dominguez Ferro, Ana Mª., Gonzalez, I., Sanmarco Bande., Mª T.), Servizo de Publicacións e Intercambio científico, Universidade de Santiago de Compostela, 2010, (Prólogo Isabel González). ISBN: 978-84-9887-533-1.
  • Vocabulario Galego-Italiano: Gastronomía. (Buono, B., De Frutos., Mª C., Gutierrez Carou, J., Marchisio, C.,), Servizo de Publicacións e Intercambio científico, Universidade de Santiago de Compostela, 2011, (Prólogo Isabel González). ISBN: 978-84-9887-802.
  • Vocabulario Galego-Italiano das Belas Artes: Escultura. (Domínguez Ferro, Ana Mª., González, I.,), Servizo de Publicacións e Intercambio científico, Universidade de Santiago de Compostela, 2016, (Prólogo Isabel González). ISBN: 978-84-16533-76-3.
  • Vocabulario Galego-Italiano das Belas Artes: Arquitectura. (De Frutos., Mª C., Marchisio, C., Servizo de Publicacións e Intercambio científico, Universidade de Santiago de Compostela, 2017, (Prólogo Isabel González). ISBN: 978-84-16954-27-8.
  • Vocabulario Galego-Italiano das Belas Artes: Pintura. Buono, B., Servizo de Publicacións e Intercambio científico, Universidade de Santiago de Compostela, 2017, (Prólogo Isabel González). ISBN: . 978-84-16954-26-1.

Dirección/Coordinación

Isabel González isabel.gonzalez@usc.es

Persoal vinculado

María Teresa Sanmarco mt.sanmarco@usc.es

Ao longo dos últimos anos IGALEX, que forma parte do grupo de investigación da USC denominado Italianística (GI-1791), contou coa colaboración de profesores investigadores, membros deste grupo.

Desenvolvemento informático

José Carlos Sánchez Rivas

Publicacións resultantes

Isabel González, “Italianismos en Vida y fugas de Fanto Fantini della Gherardesca”, Homenaje a Cunqueiro, Universidad de Santiago, 1982, pp. 93-104.

Isabel González, “Diccionario italiano-galego”, Anexo 3 da revista Cadernos de Lingua, Simposio Internacional de Lexicografía actual: Elaboración de diccionarios, Obradoiro Gráfico, S.L., Santiago, 1997, pp. 121-129.

Isabel González, “O Diccionario castelán-galego da Real Academia Galega”, Anexo 3 da revista Cadernos de Lingua, Simposio Internacional de Lexicografía actual: Elaboración de diccionarios, Obradoiro Gráfico, S.L., Santiago, 1997, pp. 131-139.

Isabel González, “Información semántica complementaria en los diccionarios bilingües”, Actas del IX Congreso Nacional de Italianistas Españoles, Lengua y Lenguaje Poético, Valladolid, 2-4 de octubre de 2000, ed. Soledad Porras Castro, Universidad de Valladolid, 2001, pp. 45-60.

Isabel González, Gramática italiana II, Lugo, Citania, 2002.

Isabel González, Colaboradora na revisión do Dicionario Galego de Termos Médicos, Santiago de Compostela, Grafinova, 2002.

Isabel González, Traducción ao galego de O Príncipe, Nicolás Maquiavelo, Universidade de Santiago de Compostela - Fundación BBVA, 2002, Servicio de Publicacións e Intercambio Científico, 2002, 172 pp. (Colección Clásicos do Pensamento universal), ISBN 84-9850-003-2.

Isabel González, “Algunhas consideracións en torno á flexión de xénero e número en italiano e galego”, en As Tebras Alumeadas. Estudos filolóxicos ofrecidos en homenaxe a Ramón Lorenzo, ed. Ana Isabel Boullón Agrelo, Xosé Luis Couceiro Pérez e Francisco Fernández Rei, Santiago de Compostela, Servicio de Publicacións e Intercambio Científico, Universidade de Santiago de Compostela, 2005, pp. 365-374.

Isabel González, “Algúns aspectos dos diccionarios bilingües con especial referencia ao galego-italiano, Cada palabra pesaba, cada palabra medía”. Homenaxe a A. Santamarina, Santiago de Compostela, Servizo de Publicacións e Intercambio Científico da USC, 2008, pp. 105-112.

Isabel González, “Terminología gastronómica italiana en Álvaro Cunqueiro”, Homenaje al Profesor Joaquín Hernández Serna, Estudios Románicos 16-17, 2007-2008, pp. 493-502.

I. González, Cartas de Kostohryz a Cunqueiro, Cunqueiro, destinatario. Cadernos Ramón Piñeiro (XXVIII), Xunta de Galicia, Luís Alonso Girgado, 2011, Luís Cochón, Lorena Domínguez Mallo (eds.).

Isabel González, “Léxico especializado en la lexicografía gallega-italiana (algunas reflexiones)”, en Dolores Sánchez Palomino y María José Domínguez (eds.), Aproximaciones a la lexicografía moderna y contrastiva, Berlín, De Gruyter. v.II, 2015, pp. 210-221.

Isabel González, “A complexidade das equivalencias nos dicionrios bilingües ITAGAL e GALITA” en Lingua, pobo e terra. Estudos en homenaxe a Xesús Ferro Ruibal, edición de Manuel González, Santiago de Compostela, Xunta de Galicia: Centro Ramón Piñeiro para a investigación en humanidades, Santiago de Compostela, 2016, pp. 233-244.

Mª Teresa Sanmarco, Gramática italiana I, Lugo, Citania, 2002.

Mª Teresa Sanmarco “El Diccionario italiano español, español italiano (1957) de E. M. Martínez Amador”, en Textos fundamentales de la lexicografía italoespañola (1917-2007), Félix San Vicente (ed.), Monza, Polimetrica, 2008, pp. 273-312.

Mª Teresa Sanmarco, “A denominación de animais e plantas nos dicionarios bilingües. O ámbito ítaloespañol”, en Homenaxe a Antón Santamarina M. Brea et alii (eds.), Santiago de Compostela, 2008, pp. 170-179.

Mª Teresa Sanmarco, “La lexicografía del siglo XXI: hacia el diccionario ilimitado”, en Revista de Lexicografía, nº 8, 2008, pp. 133-140.

Mª Teresa Sanmarco “Tratamiento de los términos gastronómicos italianos en los diccionarios gallegos”, en LIMES. Lexicografía y lexicología de las lenguas de especialidad, Ugo Lombardini e María Carreras (eds.), Monza, Polimetrica International Scientific Publisher, 2008, pp. 257-265.

Mª Teresa Sanmarco, “Alfonso de Ulloa e o seu glosario para o Orlando furioso (a primeira obra lexicográfica castelá-italiana)” en “A mi dizen quantos amigos ey”: homenaxe ao profesor Xosé Luís Couceiro, Esther Corral et alii (eds.), Santiago de Compostela, Universidade de Santiago de Compostela, 2008, pp. 601-608.

Mª Teresa Sanmarco, “Los diccionarios de bolsillo español-italiano italiano-español de la editorial Bietti”, in Textos fundamentales de la lexicografía bilingüe ítaloespañola (1805-1916), Félix San Vicente (ed.), Polimetrica International Scientific Publisher, 2010, pp. 309-338.

M.T. Sanmarco, “Emilio María Martínez Amador, traductor y lexicógrafo”, en La traducción en las relaciones ítalo-españolas: lengua, literatura y cultura, Barcelona, Universitat de Barcelona, 2012, pp. 243-250.

Mª Teresa Sanmarco, “Pasquale Fornari nel contesto della manualistica scolastica dell’Ottocento”, en P.L. Ladrón de Guevara y B. Hernández (eds.), Las huellas del pasado en la cultura italiana contemporánea, Murcia, Editum, 2013, pp. 277-284.

Mª Teresa Sanmarco, “El Diccionario de la Política (1849) en su contexto lexicográfico”, en Pilar Garcés (ed.), Lexicografía especializada: nuevas propuestas, anexo de la Revista de Lexicografía, nº 25, 2014, pp. 271-284.

Mª Teresa Sanmarco, “Tratamiento de los culturemas en la lexicografía italoespañola actual”, en M.J. Domínguez et alii (eds.), Lexicografía de las lenguas románicas. Aproximaciones a la lexicografía moderna y contrastiva, Berlin, De Gruyter, 2015, pp. 423-440.

Mª Teresa Sanmarco, “El diccionario en el aula: cómo mejorar las competencias de los usuarios”, en C. Blanco Valdés (ed.), Il mezzogiorno italiano, Firenze, Franco Cesati, 2016, pp. 933-942.

Domínguez, M.J.; Sanmarco, Mª T.,(eds.), Lexicografía y didáctica. Diccionarios y otras herramientas lexicográficas en el aula, Frankfurt, Peter Lang, 414 pp. ISBN 978-3-631-66448-3.

Actividades científicas organizadas e previstas

Alda Rossebastiano-Bart, Università degli Studi di Torino, "A onomástica italiana hoxe", 23 de maio de 2000.

Ugo Vignuzzi , Università degli Studi di Roma “La Sapienza”, ciclo de conferencias: Aspetti di dialettologia italiana, 2001.

Edgar Radtke, Universidade de Heildelberg, "Varietà giovanille. La lingua dei giovani in Italia", 22 de maio de 2006.

Claudio De Felice, Università degli Studi di Macerata, ciclo de conferencias: “La questione ortografica della lingua italiana nel Cinque cento”, 2007.

Félix San Vicente, Università degli Studi di Bologna, ciclo de conferencias: A lexicografía bilingüe ítaloespañola: perspectiva sincrónica e diacrónica, 2008.

Pilar Capanaga, Università degli Studi di Bologna, "Subtitulación y traducción al italiano: el lenguaje cinematográfico", 23 de abril de 2008.

Claudio Giovanardi, Università degli Studi “Roma Tre”, “Gli anglicismi nell’italiano contemporaneo”, 14 de maio de 2008.

Claudio Giovanardi, Università degli Studi “Roma Tre”, “La teoria cortigiana e il dibattito linguistico nel Cinquecento”, 15 de maio de 2008.

Ilde Consales, Università degli Studi “Roma Tre”, “L’italiano ‘in movimento’: tendenze della neostandardizzazione”, 22 de maio de 2008.

Maurizio Dardano, Università degli Studi “Roma Tre”, ciclo de coferencias: “Le tendenze di neostandardizzazione dell’italiano contemporaneo”, 2009.

Antonella Stefinlongo, Università degli Studi “Roma Tre”, “Il linguaggio giovanile e l’italiano contemporaneo”, 14 de abril de 2009.

Organización do I Coloquio Internacional de Lexicografía: dicionarios e innovación. Teresa Díaz, María José Domínguez e María Teresa Sanmarco, Santiago de Compostela, xuño de 2010.

Participación na organización do Iº Simposio Internacional RELEX: Lexicografía románica, estado da cuestión (Universidade da Coruña), 2013.

Participación na organización do ciclo Gramática, léxico e lexicografía: aplicacións didácticas (Santiago de Compostela), 2014.

Participación na organización do I Congreso Internacional MULTILEX Multilingual Lexicography on line (Universidade de Santiago de Compostela), 2015.

Participación na organización do II Congreso Internacional RELEX: A termonoloxía, unha necesidade da sociedade actual (Universidade de Santiago de Compostela - Universidade de Vigo), 2015.

Coordinación das Xornadas Internacionais de Lexicografía 2015: Ferramentas lexicográficas ao servizo do usuario na era dixital (Sistema Universitario Gallego: sedes de Santiago de Compostela, A Coruña, Pontevedra), 2015.

Participación na organización do IV EMLex Colloquium on Lexicography. Lexicography, teaching experience and professional practice. Building bridges between lexicography and industry (Universidade de Santiago de Compostela), 2017.

Participación en reunións científicas, congresos, encontros, cursos e outros eventos

Domínguez, Ana Mª, “La terminología gallego-italiana de la hostelería: presentación de un nuevo vocabulario”, Las Letras en las Ciencias. Settimana della lingua italiana. Il linguaggio scientifico, Universidad de Oviedo 19-21 octubre 2009.

Isabel González, “Lessicografia bilingue”, Lessico e onomastica, Università degli Studi di Torino (2004-05, 2005-06 y 2007-08) interdisciplinar con las universidades de València, Malta, Trier, Pisa, Bari, Torino y Santiago de Compostela.

Isabel González, “Algunos aspectos de los diccionarios bilingües, con especial referencia al Italiano/gallego-Gallego/italiano”, Istituto Italiano di Cultura Madrid, 26 outubro 2005.

Isabel González, “El léxico científico-técnico en los diccionarios bilingües (con especial referencia al italiano-gallego)”, Las Letras en las Ciencias. Settimana della lingua italiana. Il linguaggio scientifico, Universidad de Oviedo 19-21 octubre 2009.

Mª Teresa Sanmarco “Panorámica de la lexicografía italoespañola”, Actas del IX Congreso Nacional de Italianistas Españoles, Lengua y Lenguaje Poético, Valladolid, 2-4 de octubre de 2000, ed. Soledad Porras Castro, Universidad de Valladolid, 2001, pp. 723-730.

Mª Teresa Sanmarco “Criterios para un diccionario unidireccional activo gallego-italiano”, Actas del XXI Congreso internacional de Lingüística y Filología Románica, ed. Fernando Sánchez Miret, Tübingen, Max Niemeyer Verlag, 2003, vol III, pp. 411-416.

Mª Teresa Sanmarco “Alfonso de Ulloa: literato y lexicógrafo en la Venecia del siglo XVI”, en el XI Congreso Internacional de la Sociedad Española de Italianistas, Mercedes Arriaga (ed.), Sevilla, Arcibel, 2005, pp. 689-699.

Mª Teresa Sanmarco “Las palabras culturales en el diccionario bilingüe”, en Atti del XII Congresso Internazionale di lessicografia, ed. Carla Marello, Alessandria, Edizioni dell’Orso, 2006, pp. 617-622.

Mª Teresa Sanmarco, “L’informazione sui falsi amici nei dizionari bilingui”, en VI Convegno Internazionale della SILFI, Elisabeth Burr (ed.), Firenze, Franco Cesati, 2009, pp. 343-350.

Mª Teresa Sanmarco, “Tratamiento de los falsos amigos léxicos en los diccionarios italoespañoles”, ponencia presentada no I Coloquio Internacional de Lexicografía: dicionarios e innovación, organizado por Teresa Díaz, María José Domínguez e María Teresa Sanmarco, Santiago de Compostela, xuño de 2010. Sen publicación.

Mª Teresa Sanmarco, “Le parole culturali della gastronomia nella lessicografia italospagnola odierna”, ponencia de clausura no Convegno Internazionale Parole per Mangiare, Milano (Italia), 27-28 de abril de 2015 (no prelo).

Pertenza a grupos e redes de investigación de tema lexicográfico

  • Rede de Lexicografía RELEX, Xunta de Galicia (R/2014/042 en 2011-2013, CN 2012/290 en 2014-2015 e ED341D R2016/046 en 2016-2017), I.P.: Dolores Sánchez Palomino (Universidade da Coruña).
  • Grupo de investigación Italianística (GI-1791). I.P.: Isabel González (Universidade de Santiago de Compostela).
  • Grupo de investigación interuniversitario LICEI. I.P.: Félix San Vicente (Università degli Studi di Bologna, Italia).

Divulgación

Para achegar á xente dun modo divulgativo a relación entre Galicia e Italia pensando, sobre todo, no aspecto contrastivo entre a lingua galega e a italiana e darlle a coñecer ao público algúns temas da investigación na universidade, Isabel González publica no xornal El Correo Gallego na sección ‘Opinión’ e baixo o título [PALABRAS e PAROLE] unha serie de columnas referentes á dificultade do italiano para un galego (e viceversa). Pódense citar a modo de exemplo as doce seguintes (correspondentes aos meses do ano 2017): “enganosa facilidade”, “dificultade do italiano”, “palabras culturais”, “léxico especializado”, “traducir”, “equivalencias léxicas”, “sinónimos léxicos”, “importancia dos exemplos”, “selección de entradas”, “campos semánticos”, “curiosidades”, e “algunha suxestións máis”.

Isabel González: “enganosa facilidade” http://www.elcorreogallego.es/opinion/firmas/ecg/isabel-gonzalez-enganosa-facilidade/idEdicion-2017-01-07/idNoticia-1035200/

Isabel González,“dificultade do italiano” http://www.elcorreogallego.es/opinion/firmas/ecg/isabel-gonzalez-dificultade-do-italiano/idEdicion-2017-02-05/idNoticia-1039878/

Isabel González, “palabras culturais” http://www.elcorreogallego.es/opinion/firmas/ecg/isabel-gonzalez-palabras-culturais/idEdicion-2017-03-12/idNoticia-1045424/

Isabel González, “léxico especializado” http://www.elcorreogallego.es/opinion/firmas/ecg/lexico-especializado/idEdicion-2017-04-02/idNoticia-1048848/

Isabel González, “traducir” http://www.elcorreogallego.es/opinion/firmas/ecg/isabel-gonzalez-traducir/idEdicion-2017-05-04/idNoticia-1053610/

Isabel González, “equivalencias léxicas” http://www.elcorreogallego.es/opinion/firmas/ecg/isabel-gonzalez-equivalencias-lexicas/idEdicion-2017-06-04/idNoticia-1058776/

Isabel González, “sinónimos léxicos” http://www.elcorreogallego.es/opinion/firmas/ecg/sinonimos-lexicos/idEdicion-2017-07-02/idNoticia-1062750/

Isabel González, “importancia dos exemplos” http://www.elcorreogallego.es/opinion/firmas/ecg/importancia-dos-exemplos/idEdicion-2017-08-04/idNoticia-1067559/

Isabel González, “selección de entradas” http://www.elcorreogallego.es/opinion/firmas/ecg/seleccion-entradas/idEdicion-2017-09-03/idNoticia-1071572/

Isabel González, “campos semánticos” http://www.elcorreogallego.es/opinion/firmas/ecg/campos-semanticos/idEdicion-2017-10-08/idNoticia-1076629/

Isabel González, “Curiosidades” http://www.elcorreogallego.es/opinion/firmas/ecg/curiosidades/idEdicion-2017-11-05/idNoticia-1082167/

Isabel González, “Algunha suxestión máis” http://www.elcorreogallego.es/opinion/firmas/ecg/algunha-suxestion-mais/idEdicion-2017-12-14/idNoticia-1089593/